علي مصباح

گروه : فلسفه
a-mesbah@iki.ac.ir


زندگي نامه


سوابق تحصيلي

‌أ.     تحصيلات حوزوي


1.    مقدمات        1356-1353    مدرسه منتظريه (حقاني)
2.    سطح        1362-1356    آيات: فاضل لنكراني، سيد كاظم حائري، كريمي، و حجج اسلام:
 اعتمادي، پاياني، وجداني فخر، بحريني، و فياضي.
3.    درس خارج        1369-1362    آيةالله حسين مظاهري (فقه و اصول)، آيةالله سيد كاظم حائري (فقه)، آيةالله سيد محمود هاشمي شاهرودي (اصول)


‌ب.     تحصيلات تكميلي
1.    معارف اسلامي و علوم انساني        1365-1360    مؤسسه در راه حق: قم
2.    روانشناسي      1369-1365    بنياد فرهنگي باقر العلوم (ع): قم
3.    كارشناسي ارشد مطالعات اسلامي    1373-1371    مؤسسه مطالعات اسلامي ، دانشگاه مك گيل:
                             مونترال، كانادا

موضوع پايان نامه: رشد شناختي انسان: مطالعه تطبيقي حكمت متعاليه ملاصدرا و شناخت شناسي تكويني ژان پياژه
"Human Cognitive Development: in the Transcendental Philosophy of Sadr-al-D?n Sh?r?z? and the Genetic Epistemology of Jean Piaget"
            
4.    دكتراي فلسفه دين  1382-1373دانشكده مطالعات اديان، دانشگاه مك گيل:   مونترال، كانادا
موضوع پايان نامه: دين، عقلانيت، و زبان: تحليلي نقادانه بر تئوري كنش ارتباطي يورگن هابرماس
"Religion, Rationality, and Language; A Critical Analysis of Jürgen Habermas’ Theory of Communicative Action"
 



فعاليت هاي اجرايي

1.   عضو هيئت امنا          -1399   مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
2. عضو هيئت علمي                  -1380    مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
3.    مدير مسئول                     -1382    فصل‌نامه علمي - پژوهشي معرفت فلسفي
4.    عضو                     -1383    شوراي عالي دايرة المعارف علوم عقلي اسلامي
5.    عضو (نماينده مؤسسه)                 -1395    شوراي تحول و ارتقاء علوم انساني
6.    مدير مسئول                    -1386    ماهنامه ديدار آشنا
7.    دبير علمي                            1389    همايش ملي «مباني فلسفي علوم انساني»
8.    عضو كميتة علمي                1390    همايش ملي «تعليم و تربيت ارزش‌ها»
9.    عضو كميتة علمي                -1390    «كنگرة بين المللي علوم انساني اسلامي»
10.    دبير علمي            1394 -1392    بخش بين‌الملل كنگره بين‌المللي علوم انساني اسلامي
11.  عضو هيأت تحريريه                ماهنامه علمي- ترويجي معرفت
12.  عضو هيأت تحريريه                فصل‌نامه علمي- ترويجي معارف عقلي
13.  عضو هيأت تحريريه                فصل‌نامه علمي‌-‌پژوهشي معرفت كلامي



فعاليت هاي آموزشي

1.    فلسفه تطبيقي                1367-1366    دانشكده شهيد محلاتي، قم
2.    فلسفه اسلامي                1368-1367    جامعة الزهراء، قم
3.    فلسفه علوم اجتماعي و تاريخي        1380-1379    مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)
4.    هرمنوتيك                مكرر        مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
5.    فلسفه علوم انساني و اجتماعي        مكرر         مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
6.    انسان‌شناسي در قرآن            1394-1395    مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
7.    جامعه و تاريخ از ديدگاه قرآن        1394-1395    مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
8.    مباني معرفت ديني            مكرر        طرح ولايت (طلاب، دانشجويان، دبيران) و طرح 
معرفت (اساتيد علوم پزشكي)
9.    فلسفه اخلاق                مكرر        طرح ولايت (طلاب، دانشجويان، دبيران، مديران 
دولتي، اساتيد دانشگاه)
10.    خداشناسي فلسفي            1393        طر ح ولايت
11.    انسان‌شناسي فلسفي            1393        طرح ولايت
12.    علم ديني                مكرر        ضيافت انديشه اساتيد دانشگاه‌ها
13.    عقلانيت و اقتصاد اسلامي        1393و 1395    مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
14.    تفسير متون فلسفي            مكرر        مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
 



فعاليت هاي پژوهشي

كرسي‌ها و كارگاه‌ها
1.    نشست علمي «نقش دين در علوم انساني»   1392 مجمع عالي حكمت اسلامي، قم
2.    كارگاه «رابطه علم و دين از ديدگاه علامه مصباح يزدي»  دانشگاه بوعلي همدان، دانشگاه ياسوج، دانشگاه يزد، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي قم
3.    كرسي ترويجي «نقش ارزش‌ها در علوم انساني توصيفي» 1394 مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
4.    كرسي ترويجي «چيستي فلسفه مضاف و جايگاه آن در فرايند نظريه‌پردازي در علوم انساني»    1396 مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
5.    ناقد كرسي ترويجي «روش نظريه‌پردازي  در علوم انساني» 1396 مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)



آثار و تاليفات

كتاب

1.    عضو "شوراي پژوهش و نگارش" براي نگارش اوليه آموزش فلسفه، مؤسسه در راه حق، 1361-1360.
2.    (با همكاري گروه روانشناسي) ، روانشناسي رشد با نگرشي به منابع اسلامي. 2ج. تهران: انتشارات سمت، 1375.
3.    نظام انديشة اسلامي در مصاف با چالش‌هاي معاصر، انتشارات مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1390.
4.    رابطة علم و دين (تحقيق و تدوين)، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1392.
5. فلسفه علوم انساني، مركز آموزش مجازي و نيمه‌حضوري مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1397.

6. مباني علوم انساني اسلامي از ديدگاه آيت الله مصباح يزدي (مشاركت در تدوين)، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1397.

مقاله

1.    «ساختار چند مرتبه‏اي صورتهاي ذهني در ادراك صحنه‏هاي ديداري،» معرفت 16 (بهار 1375)؛
2.    «دين و جامعه: رويكردها و مباني نظري،» معرفت 37 (1379): 113-117؛
3.    «زبان ديني و زبان سكولار: گفت و گو با پروفسور هابرماس،» معرفت 57 (1381): 111-118؛
4.    «دين، عقلانيت، و تحول معرفت: نقدي بر تحليل يورگن هابرماس از رابطه دين و عقلانيت در حوزه علوم اجتماعي،» معرفت فلسفي 2 (زمستان 1382): 176-137.
5.    «تعريف دين در بستر مقياس‌هاي روان‌سنجي،» در مباني نظري مقياس‌هاي ديني (مجموعة مقالات همايش مباني نظري و روانسنجي مقياس‌هاي ديني)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1383 ، ص 246-233. 
6.    «اختيار، عليت، و علوم انساني»، در كنگره بين المللى بزرگداشت روز جهانى فلسفه (فلسفه: نظر وعمل)، تهران: آبان-آذر 1389.
7.    «واكاوي مفهومي معنويت»، در جستاري در سلامت معنوي: مجموعه مقاله‌هاي همايش مقدمه اي بر سلامت معنوي. فرهنگستان علوم پزشكي جمهوري اسلامي ايران، 1389، ص 37-67. 
8.    ــــ و عباس گرايي، «تربيت ديني و فاعل ارادي»، اسلام و پژوهش‌هاي تربيتي 3 (سال2،‌ شماره 1، بهار و تابستان 1389)، ص 125-145.
9.    ــــ و سلمانعلي رحيمي، «دين و جامعه فراسكولار؛ نقدي بر نظريات هابرماس در باره دين در جهان مدرن»، معرفت فرهنگي- اجتماعي 4 (پاييز 1389)، ‌ص 151-178.
10.    ــــ و محمدعلي محيطي اردكان، «بررسي مباني انسان‌شناختي ديدگاه‌هاي اريك فروم»،‌ معرفت فلسفي 31 (سال 8، شماره 3،‌ بهار 1390)،‌ ص 195-226.
11.    «نقد و بررسي مباني تجربه‌گرايي در علوم انساني»، فصلنامه اسراء، 11 (سال 4، شماره 3، بهار 1391)، ص 119-142.
12.    ــــ و حسن محيطي اردكان، «نقد و بررسي دلايل انكار علوم انساني دستوري»، معرفت اخلاقي 11 (سال 3، شماره3، تابستان 1391)،  ص 107-124.
13.    ــــ و حسن محيطي اردكان، «نقش آموزة معاد در روش علوم انساني دستوري»، معرفت فلسفي 38 (سال 10، شماره2، زمستان 1391)،  ص 137-163.
14.    ـــــ و محمد طالعي اردكاني، «نقد و بررسي انواع نوميناليسم با بهره‌گيري از ديدگاه‌هاي علامه طباطبائي»،‌ معرفت فلسفي 47 (سال 12، شماره3، بهار 1394)،  ص 119-146.
15.    ـــــ عباس گرايي، «روش علامه طباطبائي در استنباط مسائل علوم انساني دستوري از آموزه‌هاي ارزشي دين،» معرفت فلسفي 54 (سال 14، شماره2، زمستان 1395)،  ص 113-142.

16. ـــــ و عبدالله زكي، «روش شناسي علوم اجتماعي از ديدگاه هابرماس و بررسي آن از منظر حكمت متعاليه»، معرفت فرهنگي و اجتماعي 29 (سال 8، شماره اول، زمستان 1395)، ص 5-26.

17. سيد محمود مرتضوي شاهرودي، ابوالفضل ساجدي، علي مصباح، «بررسي و نقد مباني هرمنوتيكي پل ريكور»، كلام اسلامي 105 (سال 27، شماره 1، بهار 1397)، ص 115-150.

18. نويد خاكبازان، علي مصباح، و حميد رفيعي هنر، «تأثيرات نسبي‌گرايي معرفتي و اخلاقي در شناخت‌درماني و نقد آن بر اساس انديشه اسلامي»، معرفت فلسفي 63 (سال 16، شماره 3، بهار 1398)، ص 107-128.

19. اسماعيل نجاتي، علي مصباح، «ماهيت انسان و نقش آن در علوم انساني؛ بررسى تطبيقى ديدگاه آيت‏ الله مصباح و آبراهام مزلو»، معرفت فلسفي 68 (سال 17، شماره 4، تابستان 99)، ص 55-78.

20. علي مص باح، حميد امامي‎فر، «بررس ي انتقادي تأثير نظريه تكامل بر مباني انسان‌شناختي علوم انساني»، معرفت فلسفي 68 (سال 17، شماره 4، تابستان 99)، ص 79-100.

21. «رابطة علم و دين از منظر آيت الله علامه مصباح يزدي رضوان‌الله‌عليه»، در رابطه علم و دين از منظر چهار حكيم مسلمان معاصر. به اهتمام مهدي گلشني. قم: مجمع عالي حكمت اسلامي، 1399.         

 22. «اصل عليت و علوم انساني»، مجله حكمت اسلامي:   

 23. «خطوط كلي ديدگاه حضرت آيت الله مصباح درباره علم، دين، و علم ديني»، مجله علوم انساني اسلامي، (تابستان 1400):

 24. حسن نجفي، حسن ملكي ، مهدي سبحاني نژاد ، و علي مصباح، «هويت ديني و پيش بايست هاي طراحي برنامه درسي»، فصلنامه مطالعات ملي، سال بيست و دوم، شماره 2 (پياپي 86(، تابستان 1400: 3 -26.           

 25. عباس گرائي و علي مصباح، «نقد و بررسي ديدگاه فرهنگستان علوم اسلامي در علم ديني»، نشريه حكمت اسرا، سال دوازدهم شماره 1 (پياپي 35)، بهار و تابستان 1399: 93 -128.

 26. علي مصباح، علي ابوترابي، «روش تجربي و جايگاه آن در روان شناسي اسلامي»، فصلنامه روان شناسي و دين، (پياپي 50) ، تابستان 1399: 41-54.

27. “The Meaning and Nature of Religion”, Horizons of Thought, Vol. 2, No. 2 (2021): 55-73.     

28.    “Rationalization as Secularization: a Critical Analysis of Jürgen Habermas’ Treatment of Religion and Rationality,” Horizons of Thought, 1/1 (Fall and Winter 2014-15): 7-28.
29.    “Why Peace, Why Justice?” In Peace and Justice: Essays from the Fourth Shi’i Muslim- Mennonite Christian Dialogue, Ed. by Harry J. Huebner and Hajj Muhammad Legenhausen. Winnipeg, Manitoba: CMU Press, 2011, pp. 71-79.

30.    “From Knowing God to Loving God: Spirituality and Submission.” In On Spirituality: Essays from the Third Shi'i Muslims Mennonite Christians Dialogue, Ed. M. Darrol Bryant et al. Kitchener: Pandora Press, 2010, pp. 63-70. 

31.    “Why Religion?” in the Proceedings of the first International Conference on Dialogue between Buddhism and Islam, ed. by Nabirittankadawara Gnanaratana, University of Kelaniya, Sri Lanka, December 3, 2008.

32.    “The Innate Path to Understanding God in the Mirror of Nahj al-Balaghah,” in Proofs for the Existence of God: Contexts-Structures-Relevance [Conference Series]. Eds. Christian Kanzian and Muhammad Legenhausen??Innsbruck: Innsbruck University Press, 2008, pp. 139-143.

33.    “Subject-Object Relationship in Mulla Sadra’s Theory of Knowledge,” Published in the Proceedings of the Conference, and on the Official Website of the Conference at  http://www.bu.edu/wcp/papers/TKno/TKnomesb.htm 


   ترجمه از فارسي به انگليسي

 

1.    “Foundations and Principles of Education,”?www.mesbahyazdi.org

  (ترجمه مقاله «مباني و اصول تعليم و تربيت» اثر حضرت آيت‌الله محمد تقي مصباح)

2.     “On the Lookout for the Bedrock of Knowledge,” in Ishraq: Yearbook of Philosophy, 2010, pp. 118-131. 

(ترجمة بخشي از كتاب منطق و شناخت‌شناسي از ديدگاه آيت الله مصباح، تحقيق عسگري سليماني اميري، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1388).

 
 مقالات و سخنراني‌ها در همايش‌ها، كنگره‌ها، و كنفرانس ها
1.    «اهداف حوزه و وظايف روحانيت.» ارائه شده در اولين سمينار بازسازي حوزه هاي علميه، مدرسه حضرت آيةالله گلپايگاني (ره)، قم، 1366.
2.    ارائه مقاله در همايش مباني نظري و روانسنجي مقياس‌هاي ديني، دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي،‌ تهران، اسفند 1382.
3.    «عقلانيت در اسلام و مدرنيته» ارائه شده در همايش تشيع و مدرنيته در ايران معاصر، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني رحمةالله‌عليه ، اسفند 1387.
4.    ارائه مقاله در همايش مقدمه اي بر سلامت معنوي. تهران، فرهنگستان علوم پزشكي جمهوري اسلامي ايران، 1389. 
5.    «رابطة‌ علم و دين بر اساس مدل سه بعدي طبقه‌بندي علوم»، ارائه شده در همايش ايده‌هاي نو در فلسفة اسلامي. شيراز، دانشگاه شيراز، 23 بهمن 1389.
6.    «نقدي منطقي بر مباني تجربه‌گرايي در علوم انساني»، ارائه شده در نخستين كنگره علوم انساني اسلامي، تهران، ارديبهشت 1391.
7.    ميزگرد «بررسي نقشة راه تحول در علوم انساني در كشور»،‌ در همايش چيستي و چگونگي تحول در علوم انساني از ديدگاه آيت الله خامنه‌اي»، دانشگاه شيراز، 24 آبان 1396.

8.    “Do the Human Sciences Have a Single Methodology?,” at the Second International Conference on Thoughts on Human Sciences in Islam (IC-THuSI), Jakarta, 16-17 November 2016.

9.    “A Three Dimensional Model for the Interrelation between Religion and Human Knowledge,” at the 6th International Philosophy Conference, ATINER, Athens, Greece, 30-31 May, 2011.

10.    “Religion, Culture, and Social Well-being from an Islamic Perspective,” at the Fifth Dialogue between Menonite Christians and Shi'i Muslims, CMU, Winnipeg, Canada, 1-4 June, 2011.
11.    Presentation at the Fourth Dialogue between Menonite Christians and Shi'i Muslims on Peace and Justice, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qum, Islamic Republic of Iran, 2008.
12.     Presentation at the first International Conference on Dialogue between Buddhism and Islam, University of??????? Kelaniya, Sri Lanka, December 3, 2008.
13.    Presentation at the Third Dialogue between Menonite Christians and Shi'i Muslims on Spirituality, Conrad-Grebel College, Waterloo University, Waterloo, Canada, 28-30 May 2007.
14.     “The Social Dimension of Islam,” at the Conference on Understanding Islam, Lund University, Lund, Sweden, 2007.
15.     Presentation at the Conference on The Proofs for the Existence of God, Leopold-Franzens University, Innsbruck, Austria, 2006.
16.     “Religion and the Social Sciences,” at the First International Congress on the Dialogue between Science and Religion, Tehran, 2006.
17.     “Rationalization as Secularization,” at McGill University, Montreal, Canada, 2003. 

18.    Presentation at the 20th World Congress of Philosophy,  Boston, Mass., August 1998.

19.     “Time and Eternity: God’s Relation to the World,” presented at the Conference on Ancient and Medieval Philosophy and Modern Social Thought, Binghamton University, Binghamton, October 1995.

20.     “A Comparison between Mulla Sadra and Piaget on Their Approaches to Human Cognition,” presented at the Conference on Ancient and Medieval Philosophy and Modern Social Thought, Binghamton University, Binghamton. October 1994.

21.     “Jihad in Islam,” presented at the Conference on Religion, Politics and Cultural Dynamics, Cornell University, Ithaca. April 1993.

 

22. "Identity Crisis,” at the 7th Shi’i Muslim and Mennonite Christian Dialogue, CMU, Winnipeg, Canada, 3 July, 2018.

23. “General Principles of Social Ethics in Islam,” at the 6th Shi’i Muslim and Mennonite Christian Dialogue, Qum : Iran, May 30 – June 1, 2014.



افتخارات

كسب عنوان «اثر برگزيده» جشنواره جايزه كتاب سال حوزه براي كتاب «روان‏شناسي رشد با نگرشي به منابع اسلامي».
 



سفرهاي علمي


فعاليت هاي فرهنگي، تبليغي