محسن رنجبر

گروه : تاريخ
ranjbar@iki.ac.ir


زندگی نامه
  • بنده متولد سال 1349 هستم. پس از آن كه دوره ابتدايي و راهنمايي و يك سال دوره دبيرستان را گذراندم، با انصراف از ادامة تحصيل، در آذر سال 1363 وارد حوزة علميه شدم. يك سال در حوزه شهرستان تربت حيدريه مشغول تحصيل بودم و سپس عازم قم شدم. به سبب مقررات سخت پذيرش آن دوران در قم، مجبور به ادامه تحصيل در مدرسه علميه مروي تهران به مدت چهار و سال نيم (اواخر اسفند 1364 تا پايان نيمه اول سال 1369) شدم. سپس با اتمام سطح يك  و پذيرش در مؤسسة در راه حق، به قم مهاجرت كردم. در مدت اقامت در تهران اين توفيق را داشتم كه در سال 65 به مدت حدود سه ماه در جبهه حضور پيدا كنم. همچنين در اين مدت، با تغيير رشته از تجربي به فرهنگ و ادب، موفق به كسب ديپلم رشته مربوط در سال 1368 شدم.
  • با مهاجرت به قم در نيمة دوم سال 1369، هم زمان با گذراندن دروس سطوح دو و سه با اساتيد بزرگواري چون نكونام، عليدوست و خاتمي، و اتمام سطح سه در ارديبهشت ماه سال 1374، دوره عمومي مؤسسه در راه حق را در نيمة اول سال 1373 به پايان رساندم. سپس با شركت در امتحان ورودي رشتة تخصصي تاريخ، از نيمة دوم سال 1373 به دوره كارشناسي ارشد تاريخ راه يافتم و با اتمام اين دوره در آبان 1378 با دفاع از پايان نامه اين مقطع، موفق به دريافت دانشنامه كارشناسي ارشد شدم. از آن پس به مدت دو سال و چند ماه با بخش پژوهش مؤسسه، همكاري پژوهشي پاره وقت و نيمه وقت داشتم و با كسب مهارت و تجربة لازم در امر پژوهش، موفق به همكاري تمام وقت در قالب هيأت علمي پيماني، به مدت سه سال (1381 ـ 1383) شدم. همچنين در اين مدت از دروس خارج فقه و اصول آيات عظام جوادي آملي وسبحاني، بهره وافر بردم. 
  • به سبب پذيرش در مقطع دكتري در اواخر سال 1383، مشغول به تحصيل و گذراندن دوره آموزشيِ اين مقطع شدم. در مدت اين دوره، همكاري بنده با بخش پژوهش در تدوين و نگارش يكي از طرحهاي كلان گروه تاريخ مؤسسه يعني طرح مقتل جامع امام حسين(ع) (كه از سال1380 آغاز شده بود) ادامه داشت و پس از شروع در نگارش رساله دكتري، اين همكاري كاهش يافت. نگارش رساله دكتري در نيمة دوم سال 1386 طور جدي و مستمر آغاز گرديد و با به پايان رسيدن آن و دفاع از رساله در ادرديبهشت سال 1388و كسب امتياز عالي (19/5)، همكاري تمام وقت اينجانب با مؤسسه در قالب هيأت علمي با رتبه استادياري از اول خرداد ماه سال 1388، مجددا آغاز گرديد.
  • حاصل كار پژوهشي مستمر و تقريبا تمام وقت در مدت نزديك به بيست سال، تدوين و نگارش چند كتاب و مقالات متعدد است كه به زيور طبع، آراسته شده است. افزون بر اين، در طول مدت تحصيل و پس از آن, با برخي مراكز علمي و فرهنگي از جمله، پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه، معاونت امور اساتيد در دانشگاهها، دانشگاه معارف، دانشگاه اديان, مركز پژوهشهاي صدا و سيما، راديو معارف، شبكه جهاني ولايت، مؤسسه شيعه شناسي، مؤسسه ولاء منتظر، آموزش و پرورش و ... همكاري داشتهام.


سوابق تحصیلی

1. تحصيلات حوزوي:

خارج فقه و اصول

 

2. تحصيلات دانشگاهي:
الف: كارشناسي: معارف و الهيات 
ب:‌ كارشناسي ارشد: تاريخ 
ج: دكتري: تاريخ

 

3. عنوان پايان نامه:
الف: كارشناسي ارشد: : نقش امام سجاد(ع) در رهبري شيعه پس از واقعه كربلا
ب: دكتري: جريان شناسي تاريخي قرائت ها ورويكردهاي عاشورا ازصفويه تامشروطه (با تكيه بر مقاتل)



فعالیت های اجرایی

1.    دبيري گروه تاريخ به مدت بيش از چهارده سال 
2.    عضو هيئت تحريريه نشريه علمي ـ پژوهشي گروه
 



فعالیت های آموزشی

تدريس دروس

 

تدريس دروس تاريخ اهل بيت(ع), تاريخ خلفا, تاريخ امويان, تاريخ تشيع, نقد و بررسي منابع  تاريخ تشيع، نقد و بررسي تاريخ اجتماعي اماميه و ...

    
شركت دركارگاه‌هاي آموزشي

 روش ها و فنون نوين تدريس
 



فعالیت های پژوهشی

طرح هاي تحقيقي

 

1ـ بازشناسيِ تاريخ، جايگاه و نقش امامان (ع) در رهبري و هدايت اماميه (پايان يافته)
2ـ تاريخ اجتماعي و اقتصادي اماميه(در حال  اجرا)


راهنمايي/ مشاوره/ داوري پايان نامه

 

1ـ آمران به معروف و ناهيان از منكر در بين ياران ائمه
2ـ پيش‌گويي‌هاي پيامبر(ص) در آئينه تاريخ از بعثت تا پايان عصر امام حسين(ع)
3ـ بررسي و تحليل مناظرات شيعيان اماميه
4ـ مباني ديني ارتباط علما با پادشاهان صفوي
5ـ سنخ‌شناسي اصحاب امام باقر(ع)
6ـ موضع امام سجاد (ع) نسبت به مسائل فرهنگي  ـ اجتماعي عصر خودش
7ـ بررسي مقتل نگاري در عصر‌ قاجار
8 ـ گونه شناسي اصحاب امام سجاد و نقش فرهنگي ‌ سياسي و اجتماعي آنان
9ـ اعتبارسنجي موردي گزارش‌هاي تاريخي ـ حديثي كتاب  «اثبات الوصية»در باره ائمه اطهار
10ـ اعتبارسنجي گزارش‌هاي تاريخي ـ حديثي كتاب  «دلائل الامامة»
11ـ بررسي جنگ نرم معاويه ضد اهل بيت و شيعيان
12ـ  نظام اداري در صدر اسلام
13ـ بررسي تاريخي وضعيت نظام آموزشي اماميه از آغاز تا پايان قرن پنجم
14ـ بديل سازي فرهنگي در برابر امامان معصوم (ع) و شيوه‌هاي مقابلة با آن

 

داوري نشست هاي علمي

 

1ـ نشست علمي نقد و بررسي «ديدگاه شناسي كلامي فلسفة قيام امام حسين(ع)»  (ناقد)
2ـ  جلسه نقد و بررسي كتاب درسي «تحليلي از تاريخ تشيع و امامان»
3ـ جلسه نقد و بررسي كتاب درس« تاريخ امامان شيعه»



آثار و تالیفات

كتاب

1ـ جريان شناسي تاريخي قرائت ها و رويكردهاي عاشورا ازصفويه تا مشروطه
2ـ مشاركت بسيار و فعال درنگارش كتاب دوجلديِ  « تاريخ قيام ومقتل جامع سيدالشهداء (ع)
3ـ نقش امام سجاد(ع) دررهبري شيعه
3ـ مشاركت در نگارش كتاب درسي «تاريخ اسلام»
 

مقالات

1ـ إرهاصات در زندگي پيامبراكرم(ص) از منظر تاريخ
2ـ مواضع امام علي(ع) دربرابرفتوحات خلفا
3ـ سيري در مقتل نويسي وتاريخ نگاري عاشورا از آغاز تا عصر حاضر
4ـ فلسفه قيام عاشورا
5ـ پژوهشي دراربعين حسيني(ع)
6ـ پژوهشي درباره زيارت هاي ناحيه ورجبيّه
7ـ معرفي و بررسي كتاب«تذكرةالخواص», نگاشته سبط ابن جوزي
8 ـ بازشناسيِ انتقادي چند گزارش شيخ صدوق (م381 ق) درباره واقعه عاشورا
 9ـ بررسي تاريخي مرجعيت فقهي ائمه(ع) و نقش آنها در حفظ سنت پيامبر(ص)، شيعه پژوهي،  علمي ـ پژوهشي، ش 9، 1395 ش .
10ـ سيري در زندگي، فعاليت‎ها و انديشة سياسي  آيت الله سيد عبدالحسين موسوي لاري
11ـ بازشناسي انتقادي ديدگاه كتاب (شهيد جاويد) درباره فلسفه قيام امام حسين?، پژوهشنامة انتقادي، علمي ـ پژوهشي، ش 53،  1395 ش. 



افتخارات

1.  برگزيده پنجمين جشنواره فارابي به سبب نگارش كتاب «جريان شناسي تاريخيِ قرائت ها و رويكردهاي عاشورا از صفويه تا مشروطه (با تأكيد بر مقاتل)»، آبان 1390ش. 
2.    رتبه برترچهارمين جشنواره كتاب دين و پژوهش‌هاي برتر (سازمان تبليغات اسلامي)، به سبب نگارش كتاب «جريان شناسي تاريخيِ قرائتها و رويكردهاي عاشورا از صفويه تا مشروطه (با تأكيد بر مقاتل)»، شهريور 1390 ش.  

3ـ رتبه برترپنجمين جشنواره كتاب دين و پژوهش‌هاي برتر (سازمان تبليغات اسلامي)، به سبب مشاركت در نگارش كتاب «تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء (ع)، ارديبهشت 93 ش. 

4.  برگزيدة نخستين جشنوارة علوم انساني ـ اسلامي علامة طباطبايي(ره)، به سبب نگارش كتاب «جريان شناسي تاريخيِ قرائتها و رويكردهاي عاشورا از صفويه تا مشروطه (با تأكيد بر مقاتل)»، مهر 1394ش.

5.  شايسته تقدير سيزدهمين همايش كتاب سال حوزه، به سبب نگارش كتاب «جريان شناسي تاريخيِ قرائتها و رويكردهاي عاشورا از صفويه تا مشروطه (با تأكيد بر مقاتل)»، بهمن 1390 ش. 
6.    شايسته تقدير شانزدهمين همايش كتاب سال حوزه، به سبب مشاركت در نگارش كتاب «تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء(ع)»، بهمن 1393.
7.    برگزيده نخستين جشنواره عاشورايي دعبل، به سبب مشاركت در نگارش كتاب «تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء(ع)»، مهر 1394.
8.    پژوهش‌گر برتر در سالهاي 1387 و 1393 از سوي معاونت محترم مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)