بسم الله الرحمن الرحيم

زندگي نامه علمي

اينجانب محمدباقر ملكيان فرزند عبدالرحيم،  درآذر ماه سال 1342، در شهرضا در خانواده‌اي روحاني به دنيا آمدم. پدرم از مشاهير علماي شهرضا بودند. از سال اول ابتدائي ، در مهر ماه سال 1348، تا پايان دوره‌ي راهنمايي تحصيلي، در خرداد 1356 ، را در مدارس ملي  زادگاهم شهرضا  درس خواندم و هر ساله  محصّل ممتاز بودم.

بعد از اتمام دوره‌ي راهنمايي مستقيماً به قم آمدم و در مدرسه حقّاني سابق (شهيدين فعلي) از مهرماه 1356 مشغول به تحصيل شدم. در امتحان ورودي مدرسه حقاني هم رتبه‌ي اوّل را كسب كردم. بعد از اتمام سال اول از  آن مدرسه بيرون آمدم و به طور آزاد تحصيلات طلبگي را ادامه دادم. اكثر دروس‌ سال دوم طلبگي را خدمت اخوي بزرگم كه از طلاب بسيارفاضل است، خواندم.

اواخر سال تحصيلي 59 ـ 1358 در برنامه‌اي كه در «مؤسسه‌ي در راه حق» براي آموزش طلاب نسبت به مسائل ماركسيسم _ كه در آن برهه بسيار ضروري و  مفيد بود _برگزار شد،  شركت كردم و در امتحان آن هم موفق شدم  و در سال تحصيلي 60 ـ 1359  از ميان طلاب قبول شده آن دوره ،گروه جديدي در آن مؤسسه تحت عنوان «گروه ج» راه‌اندازي گرديد كه در آن گروه  پذيرفته  و وارد شدم.

از سال تحصيلي 59-60 در كنار دروس فقه و اصول حوزه، درسهاي مؤسسه در راه حق كه عمدتاً دروسي در مورد علوم انساني و مورد نياز زمانه بود را مي‌خواندم. از جمله معارف قرآن (27 واحد)، فلسفه اخلاق (2 واحد)، روان‌شناسي (4 واحد)، روش تحقيق (2 واحد)، فلسفه تعليم و تربيت (2 واحد)، رياضيات (9 واحد)، مباني جامعه‌شناسي (3 واحد)، مباني حقوق (3 واحد)، اقتصاد (7 واحد)، مديريت (4 واحد)، سياست (3 واحد)، زبان انگليسي (40 واحد) و عمده‌ي درسهاي بعدي كه در بنياد فرهنگي باقرالعلوم عليه‌السلام خواندم، در زمينه فلسفه اسلامي (حكمت مشاء، حكمت اشراق، حكمت متعاليه)، بيش از 48 واحد و تاريخ فلسفه اسلامي حدود 8 واحد و فلسفه‌هاي غرب و تاريخ فلسفه غرب كه جمعاً 37 واحد و چند واحد كلام قديم و جديد و عرفان نظري حدود 16 واحد بود.

بنده در كنار درس خواندن ، از همان سال سوم طلبگي ام تدريس خصوصي  ادبيات عرب، فقه و اصول فقه براي افراد داشتم ولي از سال 1370  به بعد اكثراً در مراكز حوزوي مثل جامعه الزهراء(س)  و مراكز دانشگاهي در قم مثل دانشگاه قم و مفيد و موسسه آموزشي پژوهشي به تدريس در زمينه فلسفه اسلامي، منطق، فلسفه‌هاي غرب، تاريخ فلسفه و كلام سنتي در مقطع كارشناسي ارشد و دكترا مشغول بوده و هستم.

از سال 1377 – كه مدرك فوق ليسانس  فلسفه را دريافت كردم - اكثراً اشتغالات علمي اينجانب  ، به عنوان هيئت  علمي گروه فلسفه موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني،  در خدمت مركز پژوهشي دائرةالمعارف علوم عقلي اسلامي كه وابسته به مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره است، بوده است. بخشي از فعاليتهاي بنده در  دايره المعارف علوم عقلي عبارتند از:

1. نوشتن چندين مقاله در مجله معارف عقلي  و نيز ارزيابي  مقالات ارسالي براي اين مجله
2. مشاركت در نوشتن آثار متعدد منتشر شده دايره المعارف مثل اصطلاح نامه منطق(2مجلد) -  اصطلاح نامه معرفت شناسي(1مجلد) -  اصطلاح نامه فلسفه اشراق(1مجلد) -  اصطلاح نامه فلسفه اسلامي(5مجلد) - فرهنگ اعلام علوم عقلي اسلامي (5 مجلد) -كتاب شناسي تاريخ فلسفه اسلامي(2مجلد) - كتاب شناسي تفصيلي تاريخ فلسفه اسلامي(5مجلد) - كتاب شناسي منطق و تاريخ منطق(1مجلد) - كتاب شناسي تفصيلي منطق و تاريخ منطق(3مجلد) - المعجم الموضوعي للفلسفة(5مجلد) - المعجم الموضوعي لعلم الكلام(5مجلد) - المعجم الموضوعي للمنطق(3مجلد) - المعجم الموضوعي لمنتخب الكتب المنطقيه(2مجلد) - المعجم الموضوعي لشرح المواقف و ...(5مجلد) - المعجم الموضوعي لكتاب مجموعه مصنفات شيخ الاشراق(3مجلد)

در سال 1379 در كنكور دكتري فلسفه تطبيقي تربيت مدرس دانشگاه قم  شركت كردم و رتبه نخست را  احراز كردم  و از همان سال  در آن مركز مشغول به تحصيل شدم و پايان‌نامه‌ دكتري‌ام  را با عنوان «قضاياي كلي تجربي و مسأله تأييد از ديدگاه همپل»  نوشتم و پيش دفاع هم كردم ولي دفاع اصلي را نكردم. ولي در سال 1397 مدرك سطح4 حوزه را دريافت كردم.

گرچه اينجانب اهل قلم نيستم ولي بجز تحقيقات دوره‌ي فوق‌ليسانس و دكتري، دو كتاب "شرح الهيات شفاء" ابن‌سينا و كتاب  "راه و راهنماشناسي" كه هر دو از دروس استاد مصباح يزدي مي‌باشد و اينجانب  آنها را  به نگارش  در آورده ام.

بنده بجز درس خواندن و درس دادن و تاليف كتاب، فعاليت هاي ديگري هم داشته ام. از جمله : عضو هيئت علمي گروه فلسفه موسسه امام خميني ره - عضو انجمن معرفت شناسي و نيز عضوانجمن ترجمه و زبانهاي خارجي حوزه علميه قم - عضو مجمع عالي حكمت اسلامي - عضو ارزيابان كتاب سال حوزه -  سر دبيري و بعدا جانشين سردبير مجله معارف عقلي (دايره المعارف علوم عقلي) - تدريس فلسفه و منطق و كلام در مراكز مختلف - ارزيابي اساتيد حوزه هاي علميه خواهران – ارزيابي مقالات فلسفي، كلامي ، منطقي و رشته هاي جانبي اين سه رشته علمي براي بعضي از نشريات تخصصي حوزه

                                                                                       محمدباقر ملكيان –مهر ماه 1398

1. تحصيلات حوزوي

خارج اصول حدود 5 سال و  در حدود پانزده سال خارج فقه از 1364 تا 1379

اخذ مدرك سطح 4 حوزه در اسفند 1397

2. تحصيلات دانشگاهي
الف: كارشناسي فلسفه اسلامي 1376 مؤسسه امام خميني ره
ب:‌ كارشناسي ارشد فلسفه اسلامي 1377 مؤسسه امام خميني ره
ج: دكتري فلسفه تطبيقي(ناقص).

 عنوان پايان نامه هايم
الف: كارشناسي ارشد: مباني تصوري و تصديقي علوم بشري. استاد راهنما آية الله علي عابدي شاهرودي در سال 1377
ب: دكتري: قضاياي كلي تجربي و نظريه تاييد همپل. استاد راهنما دكتر لگنهاوزن و راهنمايي آية الله عابدي شاهرودي و حجة الاسلام دكتر ديواني

1.    عضو مجمع عالي حكمت
2.    عضو انجمن معرفت‏شناسي حوزه علميه قم و مدت 2 سال هم عضو هيات ريئسه اين انجمن بودم.
3.    عضو ارزيابان كتاب سال حوزه
4.    عضو هيات موسسان انجمن ترجمه و زبانهاي خارجي حوزه علميه قم و عضو اين انجمن

5.  عضو بسيج اساتيد

6.   جانشين سردبير مجله معارف عقلي.

7. ارزياب اساتيد حوزه هاي علميه خواهران در بخش كلام و فلسفه
 

تدريس دروس

- تدريس ادبيات عرب و ادبيات انگليسي و فقه و اصول سطح حوزه

- تدريس دروس مربوط به گروه فلسفه در موسسه امام خميني ره از سال 1380 تا حال(=1399)

- تدريس فلسفه بدايه الحكمه و نهايه الحكمه و كتاب آموزش فلسفه و شرح اشارات و الهيات شفاء و كتاب آموزش عقائد آيت الله مصباح در مدرسه امام خميني

- تدريس دروس منطق ، معرفت شناسي، تاريخ فلسفه اسلامي و تاريخ فلسفه غرب در جامعه المصطفي العالميه، حامعه الزهراء(س)،
 - تدريس الهيات شفاء ، تاريخ فلسفه اسلامي و تاريخ كلام اسلامي در دانشگاه قم و دانشگاه اديان و مذاهب
- تدريس دروس انسان شناسي،- خداشناسي فلسفي و فلسفه اخلاق در طرح ولايت از تابستان سال 1375تا حال(=1399) بجز چهار پنج سال

شركت در كارگاه‌هاي آموزشي

شركت در كارگاه روش امتحان گيري 
 

راهنمايي/ مشاوره/ داوري پايان نامه

موارد متعددي راهنمايي و مشاوره رساله هاي سطح 3 و 4 مدارج علمي حوزه و مراكز حوزوي 
مواردي از راهنمايي و مشاوره پايان نامه هاي مراكز دانشگاهي 

ارزيابي مقالات و ساير امور 

بنده از سال 1377 كه عضو هيئت علمي دايره المعارف علوم عقلي شده ام تا حال، كارهاي متعددي از محققان اين دايره المعارف را ارزيابي و نيز به آنها مشاوره علمي داده ام لذا اسم بنده در خيلي از آثار منتشر شده دايره المعارف علوم عقلي مثل فرهنگنامه هاي فلسفه، منطق، معرفت شناسي و ... _ شايد بيش از 30 جلد از آثار اين مجموعه_ به عنوان ارزياب و ... ثبت شده است.

عضو شوراي اصطلاحنامه منطق، شوراي نهائي سازي مقالات منطقي دايره المعارف علوم عقلي هستم.

كتاب

1. كتاب راه و راهنما شناسي از انتشارات شوراي مديريت حوزه[اين كتاب تنظيم و نگارش تدريس‌هاي آيت‌الله مصباح براي طلاب حوزه در درس‌هاي جنبي بود.]. سالها بعد همين كتاب بدون هيچ تغييري توسط انتشارات امير كبير هم چاپ شد.

2. جلد اول كتاب شرح الهيات شفاء كه تنظيم و نگارش درس‌هاي الهيات شفا آيت‌الله مصباح براي طلاب موسسه بود.

3. مشاركت در نوشتن آثار متعدد منتشر شده دايره المعارف مثل اصطلاح نامه منطق(2مجلد) -  اصطلاح نامه معرفت شناسي(1مجلد) -  اصطلاح نامه فلسفه اشراق(1مجلد) -  اصطلاح نامه فلسفه اسلامي(5مجلد) - فرهنگ اعلام علوم عقلي اسلامي (5 مجلد) -كتاب شناسي تاريخ فلسفه اسلامي(2مجلد) - كتاب شناسي تفصيلي تاريخ فلسفه اسلامي(5مجلد) - كتاب شناسي منطق و تاريخ منطق(1مجلد) - كتاب شناسي تفصيلي منطق و تاريخ منطق(3مجلد) - المعجم الموضوعي للفلسفة(5مجلد) - المعجم الموضوعي لعلم الكلام(5مجلد) - المعجم الموضوعي للمنطق(3مجلد) - المعجم الموضوعي لمنتخب الكتب المنطقيه(2مجلد) - المعجم الموضوعي لشرح المواقف و ...(5مجلد) - المعجم الموضوعي لكتاب مجموعه مصنفات شيخ الاشراق(3مجلد) كه در ابتداي همه اين آثار اسم بنده جزو اسامي كساني كه در نگارش اين مجموعه ها مشاركت داشته اند، ثبت است.

مقاله

چاپ چند مقاله در دايره المعارف علوم عقلي اسلامي.

در مجله معرفت فلسفي و نيز در مجله معارف منطقي - كه اينها مجلات علمي پژوهشي‌اند- مقاله نوشته‌ام.

1. در عموم سالهاي تحصيلي ابتدايي و راهنمايي (از سال 1348 تا 1356)رتبه اول كلاس ميشدم.

2. كسب رتبه اولي در امتحان ورودي به مدرسه حقاني در سال 1356

 3. كسب رتبه اول در كنكور دكتري دانشگاه قم در سال 1379

4. كسب چند جايزه در خود موسسه امام خميني ره از دست آيت الله مصباح

بنده فقط يك بار از طرف دايره المعارف به يك سفر يك ماهه به كشور هند رفتم تا در آنجا از مجموعه كتبي كه در خانه فرهنگ ايران در هند وجود داشت بازديد كرده و با بررسي آن كتب، كتابهايي را كه براي كتابخانه دايره المعارف مناسب و لازم بود، ميكروفيلمش را بياوريم. در اين مجموعه كتب بسياري وجود داشت كه بعضي خطي و نفيس بودند. اين كار را بنده با همراهي دو نفر ديگر از دوستان در هند انجام داديم و تعداد قابل ملاحظه اي از آن كتب را سفارش داديم تا ميكروفيلم شان را براي دايره المعارف ارسال كنند.

بنده در سالهاي دفاع مقدس چندين بار براي تبليغ به مناطق جنگي و كردستان رفتم. بجز اين موارد، چندين دفعه هم به سفرهاي تبليغي در ماه رمضان و دهه محرم به روستاها سفر كردم.

در طي سالهاي بهد از 1366 به تبليغات براي انتخابات هم رفته ام.